茶具,古代又称茶器或茗器。“茶具”一词最早出现于汉代,到唐代,“茶具”的说法在唐诗里就很多了。
宋代皇帝将茶具作为赐品,可见它地位很高。古代茶具的材质,唐宋主要以陶瓷制品居多,逐渐取代过去的金属、玉制茶具。
“从来佳茗似佳人”,茶、饮茶文化与中国人的情怀如影随形。那么古人是怎么对待茶的呢?他们在器具上又有什么讲究?从陆羽的《茶经》中,“茶人负以采茶也。” 我们可以窥见一斑。
茶道二十四器
1.风炉

为生火煮茶之用,以中国道家五行思想与儒家为国励志精神而设计,以锻铁铸之,或烧制泥炉代用。
2.筥(jǔ)

是装炭用的竹篓,形状有圆有方,高约一尺二寸,直径七寸,亦有木箱者,外围用藤条编出六角圆眼状,底盖合拢后似竹箱,盖沿打磨光滑。
3.炭挝(tàn zhuā)

六棱铁器,长一尺,用以碎炭。
4.火策

亦称为火筷。又圆又直,顶端扁平,取炭用。多以铁或熟铜制成。
5.鍑(fù)

用以煮水烹茶,似今日本茶釜。多以铁为之,唐代亦有瓷鍑石鍑,富家有银鍑。
6.交床

为十字交叉形器物,将上面木板中间挖去一块,用于安置鍑。
7.纸囊

又白又厚的藤纸双层缝制而成的纸袋,用于储藏烤好的饼茶,茶灸热后储存其中,不使泄其香。
8.碾、拂末

前者碾茶,后者将茶拂清。
9.罗合、则

罗合实为两样东西,罗为筛茶末用的细眼筛子,合为存茶末的盒子,罗与合配合一起发挥作用。
10.夹

为小青竹所制一尺二寸长,用于夹烤茶叶之用。小青竹所制茶夹烤茶时将小青竹的水分与香气同时烤出,借竹香可增进茶滋味。
11.水方

用以贮生水,容量约为一斗,也即10升左右。
12.漉水囊

用以过滤煮茶之水,有铜制、木制、竹制。
13.瓢

用剖开的葫芦制成,又有用木头雕凿而成,用于舀水。
14.竹荚

一种用竹子、桃木、柳木等所做的筷子。一尺长,两端用银片包起,煎茶时用以环击汤心,以发茶性。
15.鹾簋、揭(cuó guǐ)

唐代煮茶加盐去苦增甜,前者贮盐花,后者杓盐花。
16.熟盂

用以贮热水。唐人煮茶讲究三沸,一沸后加入茶直接煮,二沸时出现泡沫,杓出盛在熟盂之中,三沸将盂中之熟水再入釜中,称之谓‘救沸”、 “育华”。
17.碗

是品茗的工具,唐代尚越瓷,此外还有鼎州瓷、婺州瓷、岳州瓷、寿州瓷、洪州瓷。以越瓷为上品。唐代茶碗高足、偏身。
18.畚(běn)

用于收纳茶碗,碗与碗之间用特产纸隔开避免碰撞。
19.扎

用茱萸木夹棕榈皮捆扎成刷状,或将棕榈皮一头扎紧套入竹管中做成笔状,用以清洗品饮后的茶具,类似现在的养壶笔。
20.涤方

清洗用的盆子,可用于盛装废水。由木板拼合而成,制法与水方相同,可装八升水。
21.渣方

用来倾倒废弃物,汇聚各种沉渣。
22.巾

通俗的讲即抹布,现在称茶巾,以粗绸布制成,二尺长,通常做两块轮换使用,用以擦拭器具。
23.具列

用以陈列茶器,类似现代酒架。
24.都篮

因能装下全部器具而得名。饮茶完毕,收贮所有茶具,以备来日。
古人饮茶,大多都会用上这茶道二十四器。用现在人的观点来看,饮一杯茶要这么多复杂的器具似乎难以理解。
但在古人看来,则是完成一种仪式,是使饮茶至好至精的必然过程。用器的过程,也是享受制汤、造华的过程。
网友评论