【中波对照】波斯诗人萨迪诗歌

波斯诗人萨迪诗歌《蔷薇园》中波对照

啊！夜莺应当向蝴蝶学习爱情，

她默默地让生命随着灰烬飞升。

争论者为了寻觅他又醉又醒，

明白的人也迷迷糊糊如痴人说梦。

ای مرغِ سحر ، عشق ز پروانه بیاموز
کان سوخته را جان شد و آواز نیامد
این مدّعیان در طلبش بی خبرانند
کان را که خبر شد خبری باز نیامد

啊！快快超脱幻想、推测和忧虑，

我已耳闻目睹你表白的情景。

争论总会结束，生命已到临终，

我们对你的描述仍像起初那样欲罢不能。

ای برتر از خیال و قیاس و گمان و وَهم
وز هر چه گفته اند و شنیدیم و خوانده ایم
مجلس تمام گشت و به آخر رسید عمر
ما هم چنان در اوّلِ وصفِ تو مانده ایم

一天我在浴室里沐浴，

爱人递给我一块香泥。

我问香泥：“你是麝香还是龙涎香？

这样的芳香令人陶醉舒畅。”

گِلی خوش بوی در حمّام روزی
رسید از دستِ محبوبی به دستم
بدو گفتم که مُشکی یا عَبیری
که از بوی دلاویز تو مستم

它说：“我也是一把平凡的泥土，

只是和花儿长期相处，

花儿才传给了我馥郁的芬芳，

否则我也像泥土一样平常。”

بگفتا من گِلی ناچیز بودم
ولیکن مدّتی با گُل نشستم
کمالِ هم نشین در من اثر کرد
وگرنه من همان خاکم که هستم

一天夜晚，我回忆往日，为虚度的光阴而叹息。眼角的泪珠钻凿心灵的磐石，脑海的波涛漂浮起心中的诗句：

در سبب تالیف کتاب
یک شب تأملِ ایّامِ گذشته می کردم و برعمرِ تلف کرده تأسّف می خوردم و سنگِ سراچة دل به الماسِ آب دیده می سُفتم و این بیت ها مناسب حالِ خود می گفتم :

生命在呼吸中逐渐减少，

我留神细瞧，剩下的只有蚕丝牛毛。

昏昏沉沉过了五十年的人们，

请珍惜这不多的光阴。

هر دم از عمر می رود نَفَسی
چون نگه می کنم نماند بسی
ای که پنجاه رفت و در خوابی
مگر این پنج روز دریابی

出发的战鼓已经擂响，

切莫虚度宝贵的时光。

旅行者留恋清晨的酣睡，

肯定会受到梦幻的拖累。

خِجِل آن کس که رفت و کار نساخت
کوسِ رِحلت زدند و بار نساخت
خوابِ نوشینِ بامدادِ رحیل
باز دارد پیاده را زسبیل

早来者都想营造高大的新屋，

离去后只能让给别人居住。

هر که آمد عمارتی نو ساخت
رفت و منزل به دیگری پرداخت

一个朋友习惯地从门中进来了，他是我在驮轿上的患难之交，是在土房里同坐相伴的挚友。他边开着玩笑边铺开了友谊的毯子。我没有答理他，仍然俯首静坐，也没有抬头。他难过地望着我说：

تا یکی از دوستان که در کَجاوه انیسِ من بود و در حُجره جلیس، به رسمِ قدیم از در درآمد. چندان که نشاطِ ملاعِبت کرد و بِساطِ مُداعِبَت گسترد جوابش نگفتم و سر از زانوی تعبّد بر نگرفتم. رنجیده نگه کرد و گفت:

你现在还有能力说话，

兄弟，应该尽情地将思想表达。

明天寿限的信使一旦来临，

你便会老老实实地闭上嘴巴。

کنونَت که امکانِ گفتار هست
بگو، ای برادر، به لطف وخوشی
که فردا چو پیکِ اَجل در رسد
به حکمِ ضرورت زبان درکشی

智者的舌头有什么用处？

它是打开智慧宝库的钥匙。

当大门紧闭时，谁人能知，

那里面装的是杂货还是宝石？

زبان در دهان، ای خردمند، چیست؟
کلیدِ درِ گنجِ صاحب هنر
چو در بسته باشد چه دانَد کسی
که جوهر فروش است یا پیله وَر

沉默不语在智者面前是一种礼仪，

必要时畅所欲言更为有益。

唯有两件事对于智者最可惜：

或守口如瓶，或信口非议。”

اگر چه پیشِ خردمند، خامشی ادب است
به وقتِ مصلحت آن به که در سخن کوشی
دو چیز طَیرة عقل است: دم فرو بستن
به وقتِ گفتن و ،گفتن به وقتِ خاموشی

托盘里的花儿能够鲜艳几时？

不如摘采我园中的花叶一枝。

那些花朵五六天就会枯萎，

可我的花园却永远春光明媚。

به چه کار آیدَت ز گُل طبقی؟
از گلستانِ من بِبَر ورقی
گل همین پنج روز و شش باشد
وین گلستان همیشه خوش باشد

文章选自萨迪作品《蔷薇园》，中文杨万宝译。